Το Γεράκι Λακωνίας

Το ωραίο κεφαλοχώρι της Λακωνίας μετράει ιστορικό βίο 2500 ετών χωρίς διακοπή. Φημίζεται για το φράγκικο κάστρο του, τα εκκλησιαστικά μνημεία της βυζαντινής περιόδου και τα εμπνευσμένα Γερακίτικα κιλίμια που έχουν εγγραφεί στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς.

Διαβάζοντας και μιλώντας με τους ντόπιους για το Γεράκι, θα καταλάβετε ότι πρόκειται για ένα σπουδαίο κεφαλοχώρι της Λακωνίας. Με κατοίκους εργατικούς και προκομμένους, περήφανους για τον τόπο τους που μετράει ιστορικό βίο 2500 ετών χωρίς διακοπή. Ακόμη και όταν πήραν το δρόμο της ξενιτιάς (ήταν από τους πρώτους Έλληνες που έφυγαν) κατάφεραν να δημιουργήσουν πυρήνες διασποράς, να ευημερήσουν και στη συνέχεια να ευεργετήσουν τον τόπο τους. Οι Γερακίτισες από την πλευρά τους μας κληροδότησαν αξιοθαύμαστα έργα: Tα αριστοτεχνικά κιλίμια με τα γεωμετρικά ή φυτικά σχέδια που υφαίνονται σε όρθιο αργαλειό, και έχουν εγγραφεί στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Το κάστρο του Γερακίου, που θυμίζει τον Μυστρά, προσελκύει κάθε χρόνο επισκέπτες που θέλουν να θαυμάσουν τις βυζαντινές εκκλησίες και τα ερείπια της μικρής καστροπολιτείας η οποία προστατευόταν από τις οχυρώσεις του. 
Το Γεράκι είναι ένας από τους μεγαλύτερους οικισμούς του νομού Λακωνίας. Συγκεντρώνει όλα τα χαρακτηριστικά ενός τόπου ο οποίος σε όλη τη διάρκεια των ιστορικών χρόνων είχε ισχύ και υπεροχή σε όλη τη γύρω περιοχή -γεγονός στο οποίο συνέβαλλε σημαντικά η θέση του. Τα περισσότερα σπίτια διατηρούν την παραδοσιακή αρχιτεκτονική. Είναι κτισμένα στα τέλη του 19ου -αρχές του 20ου αι. και έχουν κεραμοσκεπές. Υπάρχει μια μεγάλη, σκιερή πλατεία με καφέ, πλακόστρωτα δρομάκια, παλιά καφενεία, ταβέρνες, ξενώνες και ενοικιαζόμενα δωμάτια. Μέσα στον οικισμό και γύρω του θα θαυμάσετε πολλά και σπουδαία εκκλησιαστικά μνημεία.   
Ανασκαφικά ευρήματα έχουν αποδείξει ότι στο σημείο όπου βρίσκεται η κωμόπολη υπήρχε διαρκής κατοίκηση από την ύστερη νεολιθική εποχή (4400-3100 π.Χ.). Ο Παυσανίας, περιηγούμενος στην Πελοπόννησο τον 2ο αι., πέρασε από την περιοχή και ταύτισε το σημείο όπου είναι κτισμένος ο σημερινός οικισμός του Γερακίου, με την σημαντική αρχαία πόλη Γερόνθραι: Η ακρόπολή της ήταν οχυρωμένη με κυκλώπειο τείχος από το οποίο σώζονται πολλά λείψανα. Μέσα σ’ αυτήν ο περιηγητής είδε ναούς αφιερωμένους στον Απόλλωνα και τον Άρη. Μετά την εποίκηση των Δωριέων και περισσότερο κατά τους κλασικούς χρόνους, η πόλη εξελίχθηκε σε σπουδαίο πολιτικό και εμπορικό κέντρο. Ανασκαφές της Αρχαιολογικής Σχολής του Άμστερνταμ έχουν φέρει στο φως αρκετά ευρήματα από την περίοδο αυτή.
Τον 3ο και 4ο αι. μ.Χ.  η πόλη συνέχισε να ακμάζει, όπως και τους επόμενους αιώνες. Είναι πιθανόν ότι τα τελευταία χρόνια πριν από τη Φραγκική κατάκτηση κτίστηκαν μερικοί από τους ναούς που σώζονται σήμερα, όπως του Αγίου Γεωργίου στο κάστρο, των Θεοφανίων, του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου στη συνοικία Επάνω Βρύση, του Αγίου Νικολάου στον Πύργο του Γερακίου με τοιχογραφίες του 13ου αι., και του Αγίου Ιωάννη του Χρυσόστομου. Εικάζεται επίσης ότι κατά τους ίδιους χρόνους επικράτησε το νέο όνομα Γεράκι. 
Μια νέα περίοδος ακμής ήρθε στα χρόνια των Βυζαντινών οπότε κτίστηκαν και άλλα θρησκευτικά μνημεία -τουλάχιστον 30, από τα οποία 10 μέσα στην καστροπολιτεία. Ενδεικτικά: Του Αγίου Σώζοντος και του Αγίου Αθανασίου, ο σταυρεπίστεγος των Αγίων Θεοδώρων, του Προφήτη Ηλία με τοιχογραφίες από τον 17ο αιώνα αγιορείτικου τύπου, της Αγίας Παρασκευής με τοιχογραφίες του 13ου αι., της Παναγίας Ελεούσας με τοιχογραφίες του 1431 κ.α. Στην περίοδο της τουρκοκρατίας το κτίσιμο ναών συνεχίστηκε. 
Οι Γερακίτες πήραν μέρος στον Αγώνα της Ανεξαρτησίας του 1821. Όταν τα στρατεύματα του Ιμπραήμ περιέτρεχαν τη Λακωνία καταστρέφοντας πόλεις και χωριά έκαψαν και το Γεράκι, στις 12 Σεπτεμβρίου του 1825. Ωστόσο οι κάτοικοι δεν πτοήθηκαν και μετά την απελευθέρωση ανασυγκροτήθηκαν και ξαναέφτιαξαν το χωριό τους. Παρήγαγαν ελιές, ελαιόλαδο και δημητριακά -κάτι που συμβαίνει ακόμη- και τα εμπορεύονταν. 
Στα τέλη του 19ου αιώνα ξεκίνησε η μετανάστευση προς τις ΗΠΑ και τον Καναδά. Οι ξενιτεμένοι πρόκοψαν και ευεργέτησαν τον τόπο τους. Χάρη στα δικά τους χρήματα και την εργασία των συντοπιτών τους κτίστηκε το Δημοτικό Σχολείο, η Δημοτική Βιβλιοθήκη, το Γυμνάσιο /Λύκειο, το μνημείο των Πεσόντων κ.α. 
Από την εποχή της Τουρκοκρατίας πολλές γυναίκες ασχολούνταν με την οικιακή υφαντουργία. Τα Γερακίτικα κιλίμια αναφέρονται σε προικοσύμφωνα διαφόρων περιοχών της Πελοποννήσου από τον 18ο αι. Για την ποιότητα κατασκευής και τα παραδοσιακά τους σχέδια κέρδισαν βραβεία και επαίνους στη Διεθνή Έκθεση της Βιέννης του 1873, στο Ζάππειο το 1888 και στη Θεσσαλονίκη το 1968. Η, άλλοτε προφορική, παράδοση  συνεχίζεται χάρη σε μια «δομή» όπου γίνονται μαθήματα υφαντικής από την κυρία Χρυσούλα Σταματοπούλου, την μόνη από τις έμπειρες υφάντρες που έχει μείνει. 
Σε ιδιαίτερες περιπτώσεις, ή μεγάλες γιορτές, ζωντανεύει το έθιμο των Γερακίτικων υφαντών, όπου οι γυναίκες απλώνουν τα παραδοσιακά κιλίμια στις ταράτσες και τα μπαλκόνια των σπιτιών. Το έθιμο οργανώνει ο «Πολιτιστικός Σύλλογος Γερονθρών». 
Κάθε χρόνο διοργανώνεται στην πλατεία η διήμερη γιορτή του Μετανάστη με κεράσματα και πολιτιστικά δρώμενα. 
(Πηγή ιστορικών στοιχείων: hellenicaworld.com). 
Δείτε βίντεο για τις εκκλησίες του Γερακίου.
To Γεράκι απέχει περίπου 35 χλμ. από τη Σπάρτη.

Ο Πύργος του Γερακίου
Πρόκειται για ερείπια ενός φρουρίου στην περιοχή Πύργος, περίπου 500 μ. από τα τελευταία σπίτια του οικισμού. Δεν φαίνεται να είχε σχέση με την καστροπολιτεία του Γερακίου. Έχει οχύρωση με περίμετρο 210 μ. και τα τείχη διασώζονται σε αρκετά καλή κατάσταση. Στην ανατολική πλευρά υπάρχουν τα ερείπια ενός ψηλού πύργου. Εικάζεται ότι κατασκευάστηκε περίπου τον 14ο αι. 

Τοποθεσία

Βρείτε τον προορισμό στον παρακάτω διαδραστικό χάρτη.