Πεζοπορία στο Μπίλιοβο της Μεσσηνίας

Το περπάτημα στο λεγόμενο Μπίλιοβο, στο καταπληκτικό λιθόστρωτο καλντερίμι που συνδέει τα χωριά Σωτηριάνικα και Αλτομιρά στην Έξω Μάνη, είναι μια εξαιρετική εμπειρία για φυσιολάτρες και πεζοπόρους. Έχει χαρακτηριστεί ως μνημείο λαϊκής αρχιτεκτονικής από το Υπουργείο Πολιτισμού.

Photos

Το καταπληκτικό λιθόστρωτο καλντερίμι Μπίλιοβο στην δυτική (Έξω) Μάνη συνδέει το κεφαλοχώρι Σωτηριάνικα σε υψόμετρο 315 με το χωριό Αλτομιρά σε ύψος 800 μ. Έχει χαρακτηριστεί ως μνημείο λαϊκής αρχιτεκτονικής από το Υπουργείο Πολιτισμού. Το όνομά του προέρχεται από την σλάβικη λέξη bȉlo (κορυφή). Το περπάτημα είναι μικρού βαθμού δυσκολίας και η εμπειρία δύσκολα ξεχνιέται. 

Η κατασκευή του καλντεριμιού ξεκίνησε το 1904 και αποτελεί πραγματικό επίτευγμα της λαϊκής τεχνικής και αρχιτεκτονικής. Είναι τμήμα ενός μεγάλου δικτύου καλντεριμιών και μονοπατιών που χρησιμοποιούσαν οι κάτοικοι της Μάνης και του Ταϋγέτου μέχρι τα μέσα του 20ου αιώνα. Κατασκευάστηκε με τη συνεργασία πολιτικού μηχανικού, ντόπιων τεχνιτών της πέτρας και κατοίκων για να συνδεθεί ο απομονωμένος οικισμός Αλτομιρά, με τα υπόλοιπα χωριά του κάμπου της Αβίας. Οι μάστορες είχαν ως βασικά τους εργαλεία μόνο το σφυρί και το καλέμι! Ήταν ιδιαίτερα επιδέξιοι στο λάξευμα της πέτρας τόσο για το καλντερίμι, όσο και τις ξερολιθιές που χρησίμευαν ως τοίχοι αντιστήριξης, φθάνοντας έως και τα 4 μ. ύψος. Οι γνώστες μάλιστα θα παρατηρήσουν ότι το επίπεδο του δρόμου είναι τελείως αλφαδιασμένο, η κλίση σταθερή και οι ελιγμοί διαγράφουν σχεδόν ημικύκλια.  
Από μια ημερομηνία που βρέθηκε σκαλισμένη σε πέτρα φαίνεται πως το έργο τελείωσε το 1928.

Το Μπίλιοβο θεωρείται από τα ωραιότερα καλντερίμια της Ελλάδας. Σύμφωνα με τον Ε.Ο.Σ. Καλαμάτας, το σωζόμενο τμήμα του παλιού καλντεριμιού είναι μήκους 3000 μ. και έχει 83 στροφές, από τις οποίες οι 78 είναι 150-180 μοιρών. Η υψομετρική διαφορά που καλύπτει είναι 500 μ. Στα ψηλότερα σημεία του προσφέρει εντυπωσιακή θέα προς τα χωριά της Μάνης και τον Μεσσηνιακό κόλπο. Σε άλλα τμήματα αναρριχάται πάνω σε βράχους και σε άλλα περνάει μέσα σε ρέμα. 

Τα Σωτηριάνικα είναι ένα μεγάλο χωριό κτισμένο με την παραδοσιακή μανιάτικη αρχιτεκτονική. Αποτελείται από τους οικισμούς Σωτηριάνικα, Χαραυγή, Κουρής και Δροσοπηγή. Στη Χαραυγή, στον λόφο Πετροβούνι, ξεχωρίζει το σπουδαίο κάστρο των Καπετανάκηδων. Στη θέση Μαυρίνιτσα, ΝΑ των Σωτηριάνικων, οι αρχαιολόγοι επισήμαναν την ύπαρξη έξι βυζαντινών εκκλησιών -πιθανόν κατάλοιπα μεσαιωνικής εγκατάστασης. Σώζεται αναστηλωμένη από την Αρχαιολογική Υπηρεσία η βυζαντινή εκκλησία της Αγίας Κυριακής δίπλα σε ένα μεγάλο αλώνι. Ο ναός και οι αξιοπρόσεκτες τοιχογραφίες του χρονολογούνται στο δεύτερο μισό του 13ου με αρχές του 14ου αι. Αρχαιολογικά ευρήματα που ανακαλύφθηκαν τυχαία το 1938, υποδηλώνουν την ύπαρξη Μυκηναϊκής κατοίκησης στα Σωτηριάνικα. Ανάμεσα σε άλλα, βρέθηκαν σε λάρνακα χρυσά κτερίσματα.  

Το μικρό χωριό Αλτομιρά, από την άλλη πλευρά, αν και ωραιότατο είναι έρημο τον χειμώνα. Το 1999 χαρακτηρίστηκε ως διατηρητέος οικισμός και περπατώντας στα σοκάκια με τα σπίτια του 19ου αι., αρκετά από τα οποία έχουν αναστηλωθεί και συντηρηθεί, θα καταλάβετε γιατί! Αξιοθέατα είναι  το διατηρητέο συγκρότημα Μαργέλη, ο ναός του Αγίου Δημητρίου του 1865, το κτίριο του σχολείου του 1875. Στις διάσπαρτες πέτρινες κρήνες το κρυστάλλινο νερό ρέει άφθονο και θα σας ξεδιψάσει μετά το περπάτημα. Γύρω το χωριό υπάρχουν παλιά αλώνια και η 360 μοιρών θέα από διάφορα σημεία είναι αξεπέραστη.  
Τα Αλτομιρά αναφέρονται για πρώτη φορά το 1618 και στη συνέχεια περιλαμβάνονται σχεδόν σε όλες τις απογραφές των χωριών της Έξω Μάνης. Επί Τουρκοκρατίας, ανήκαν στην Καπετανία και Εξαρχία της Ζαρνάτας, αποτελώντας καταφύγιο Κλεφτών. 

(Πηγές:  E.O.Σ. Καλαμάτας, Αθηνόραμα, ΥΠ.ΠΟ., messinia.mobi). 

Ήξερες ότι

Στον ιστότοπο του E.O.Σ. Καλαμάτας θα δείτε το περπάτημα αναλυτικά. Η συνολική απόσταση που θα διανύσετε είναι 4.790, η διάρκεια 1 ώρα και 30’ (χωρίς στάσεις).

Κοντά στα Αλτομιρά βρίσκεται το φαράγγι  του Ριντόμου.

Τα Σωτηριάνικα απέχουν περίπου 15 χλμ. από την Καλαμάτα.

Τοποθεσία

Βρείτε τον προορισμό στον παρακάτω διαδραστικό χάρτη.