Η Παναγία των Βράχων (ή του Βράχου)

Έξω από την Κάτω Ταρσό, στο τέλος μιας απίθανης διαδρομής περίπου 2 χλμ., ένα βράχινο τείχος 40-50 μ. υψώνεται μπροστά σας. Σε μια σχισμή του βρίσκεται «σφηνωμένο» το εκκλησάκι της Παναγίας του Βράχου.

Photos

+ 1

Έξω από την Κάτω Ταρσό, στο τέλος μιας απίθανης διαδρομής περίπου 2 χλμ., ένα βράχινο τείχος 40-50 μ. υψώνεται μπροστά σας έχοντας σε μια σχισμή του, «σφηνωμένο» λες, το εκκλησάκι της Παναγίας των Βράχων (ή Κοίμησης της Θεοτόκου).

Από το λιθόστρωτο με το πέτρινο εικονοστάσι ανεβαίνετε τη σκάλα και φτάνετε στο πρόπυλο με τις 4 κολώνες που σχηματίζουν τόξα. Η θέα προς την κοιλάδα του Όλβιου και τη Ζήρεια κόβει την ανάσα. Στη βόρεια πλευρά του πρόπυλου, σε μια υποδοχή σκαλισμένη στο σώμα του βράχου, υπάρχει μια εικόνα της Παναγίας. Περνάτε από δυο μικρές θολωτές αίθουσες (προθάλαμο, πρόναο). Κάθε είδους τάματα -ρούχα, φυλαχτά, μεταλλικά ανθρώπινα μέλη- κρέμονται σε σκοινιά φανερώνοντας την πίστη στη θαυματουργική δύναμη της Παναγίας. 

Από το χαμηλό τοξωτό άνοιγμα του πρόναου μπαίνετε στο Καθολικό με τον λιτό εξοπλισμό: έναν πολυέλαιο, το μανουάλι, φορητές εικόνες, λίγα ξύλινα καθίσματα. Και ο ήχος του νερού που τρέχει διαρκώς από μια σχισμή στο Ιερό συνοδεύει τα βήματά σας. Το τέμπλο εντυπωσιάζει. Είναι έργο λαϊκής τεχνοτροπίας, με δεσποτικές εικόνες του Χριστού, της Παναγίας και της Κοίμησης, που θεωρείται ότι δημιουργήθηκαν στις πρώτες δεκαετίες του 19ου αι.  από τον Καλαβρυτινό αγιογράφο Ασημάκη Σκαλτσά. 

Ο μικρός ναός χρονολογείται στη μεταβυζαντινή περίοδο και έχει κηρυχθεί αρχαιολογικός χώρος από το 1962 καθώς συνδέεται με τη μεσαιωνική πόλη της Ταρσού. 

Τον 17ο αι. θεωρείται πως μέσα στην κοιλότητα του βράχου ήρθαν και εγκαταστάθηκαν μοναχοί οι οποίοι τη διαμόρφωσαν σε ασκηταριό που εξελίχθηκε σε ναό αφιερωμένο στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Πήρε επίσης την ονομασία Φανερωμένη χάρη στην ανακάλυψη μιας θαυματουργής, όπως θεωρείται, εικόνας της Παναγίας. ΄Η, κατά άλλη εκδοχή, εξαιτίας της διάσωσης μιας μητέρας και του παιδιού της που μεταφέρθηκαν με θαυματουργικό τρόπο στο σπήλαιο στη διάρκεια της σφαγής των Ταρσινών από τους Οθωμανούς. 

Κατά το δεύτερο μισό του 19ου αι. ο χώρος εγκαταλείφθηκε. Αναβίωσε χάρη στη φροντίδα  των μοναχών από το κοντινό γυναικείο μοναστήρι της Αγίας Τριάδας, μέχρι που εκείνο διαλύθηκε το 1993.  
 

Η βυζαντινή Ταρσός
Η φημισμένη πόλη της Ταρσού είχε ιδρυθεί τον 8ο αι. και άκμασε στην ύστερη Βυζαντινή περίοδο, με το όνομα Μεγάλοι Ταρσοί. Τον 9ο αι. ήταν έδρα της Επισκοπής Σαρσοκορώνης. Το πλάτωμα στη νότια πλευρά του απότομου βράχου πάνω από την Παναγία των Βράχων, ήταν τειχισμένο και εκεί βρισκόταν το κάστρο της πόλης. Κατόπτευε την κοιλάδα του ποταμού Όλβιου που συνέδεε την Ευρωστίνη με τον Φενεό.
Στη μεγαλύτερη ακμή της η πόλη των Ταρσών έφθασε τον 15ο αι., όταν ανήκε στο Δεσποτάτο του Μοριά. Το 1458 ο Μωάμεθ Β’ ο Πορθητής εισέβαλλε με τα στρατεύματά του στην Πελοπόννησο για να επιτεθεί στους υποτελείς του Δεσπότες Θωμά και Δημήτριο Παλαιολόγο επειδή έδειξαν απείθεια προς την Υψηλή Πύλη. Τα στρατεύματά του προήλαυσαν και προς την περιοχή της Στυμφαλίας και του Φενεού για να καταλάβουν την Ταρσό. Η πολιορκία από τους Οθωμανούς και η αντίσταση των ντόπιων Αρβανιτών πολεμιστών κατέληξε στην άλωση και ολική καταστροφή της πόλης. Πολλοί κάτοικοι στάλθηκαν ως σκλάβοι στην Κωνσταντινούπολη. Λόγω της τιμωρίας που επέβαλλαν οι Οθωμανοί συνθλίβοντας με ξύλινα σφυριά τα χέρια και τα πόδια των αιχμαλώτων αποκαλούσαν από τότε την τοποθεσία «Τοκμάκ Χισάρ», δηλαδή «κάστρο του ξύλινου σφυριού». Η ελληνική του παραλλαγή ήταν κάστρο των Σφυρών. Η τόσο σημαντική αυτή πόλη ερήμωσε και οι λίγοι κάτοικοι που σώθηκαν έφτιαξαν τα πρώτα σπίτια της Άνω και της Κάτω Ταρσού, όπως και τη σημερινή Γκούρα.
*Στοιχεία για το θέμα έχουμε αντλήσει από τον ιστότοπο kastra.eu και το σχετικό κείμενο του Γ. Λόη στο parakato.gr

Ήξερες ότι

Οι κάθετοι βράχοι όπου βρίσκεται η Παναγία εκτείνονται σε μήκος περίπου 800 μ. στα κράσπεδα της κορυφής Τούρλα, ανάμεσα στον Χελμό και τη Ζήρεια. Τους αποκαλούν και «Κορινθιακά Μετέωρα». 

Το 2000 έγιναν έργα ανάπλασης και αποκατάστασης του εξωτερικού χώρου της Παναγίας των Βράχων. 

Ο ναός είναι πάντα ανοιχτός και επισκέψιμος. Γιορτάζει στις 23 Αυγούστου.

Τοποθεσία

Βρείτε τον προορισμό στον παρακάτω διαδραστικό χάρτη.