Το Λύκαιο όρος

Το ιερό βουνό των Αρκάδων, ο «Ολυμπος της Πελοποννήσου», με το περίφημο τέμενος του Δία είναι ένα σημείο με ενέργεια μοναδική. Ανεβαίνοντας στην κορυφή όπου βρισκόταν το ιερό τέμενος του Δία, στα 1400 μέτρα ύψος, θα εντυπωσιαστείτε από την πανοραμική θέα. Και θα θυμηθείτε τον Παυσανία που έλεγε ότι αν οι αμύητοι τολμούσαν να μπουν στο άβατο έχαναν τη σκιά τους.

Media items

Το ιερό βουνό των Αρκάδων, ο «Ολυμπος της Πελοποννήσου», με το περίφημο τέμενος του Δία είναι ένα σημείο με ενέργεια μοναδική. Ανεβαίνοντας στην κορυφή, σε υψόμετρο 1400, εκεί όπου βρισκόταν το ιερό του Δία θα εντυπωσιαστείτε από την πανοραμική θέα που απλώνεται από την κοιλάδα του Αλφειού, το όρος Μύνθη, το Μαίναλο, τον Ταΰγετο, μέχρι το Ιόνιο, την Κυλλήνη και τον Ερύμανθο. Και θα θυμηθείτε τον Παυσανία που έλεγε ότι αν οι αμύητοι τολμούσαν να μπουν στο άβατο έχαναν τη σκιά τους.

Η ονομασία προέρχεται από τη ρίζα λυκ (lux στη λατινική), που σημαίνει φως. Και πράγματι την κορυφή του βουνού λούζει ο ήλιος τις περισσότερες μέρες του χρόνου. 
Σύμφωνα με την τοπική παράδοση, που διασώζει ο Παυσανίας, εκεί γεννήθηκε και ανατράφηκε ο βασιλιάς των θεών Δίας. Από τα προϊστορικά χρόνια το Λύκαιο με την αρχαία πόλη Λυκόσουρα και τις άλλες μικρότερες στις πλαγιές του, ήταν λίκνο του αρκαδικού πολιτισμού που γέννησε το Αρκαδικό Ιδεώδες. 
Περιμετρικά του Λυκαίου Όρους υπήρχαν και άλλα ιερά και πόλεις, όπως το ιερό του Απόλλωνος Παρράσιου ή Πύθιου, η Φιγάλειας και κοντά της ο ναός του Επικούριου Απόλλωνα -που είναι ορατός από τον βωμό του Δία.  

Στη νοτιότερη κορυφή του Λυκαίου όρους βρισκόταν το τέμενος του Δία, ο κύριος λατρευτικός χώρος μέσα στον οποίο ήταν ένας βωμός, ένα τεχνητό ανάχωμα που δημιουργούσε η τέφρα των ζώων τα οποία αφιέρωναν στον θεό: Εκεί τελούνταν μυστικές θυσίες. Mπροστά του υψώνονταν δύο δωρικοί κίονες, των οποίων οι βάσεις έχουν ανακαλυφθεί με τις ανασκαφές. Δημιουργούσαν μια μνημειακή είσοδο στο τέμενος. Ανάμεσά τους περνούσε ο αρχαίος δρόμος που ερχόταν από τον Ιππόδρομο. Επάνω τους υπήρχαν οι επίχρυσοι αετοί -σύμβολα του θεού. Ο Παυσανίας δεν τους είδε, και οι μελετητές εικάζουν ότι είχαν μεταφερθεί στη Μεγαλόπολη με αφορμή τους εορτασμούς για την ίδρυσή της, οπότε κοσμήθηκε με αρκετά καλλιτεχνικά έργα από το Λύκαιο. Στην πόλη είχε φτιαχτεί ένα ακόμη ιερό του Λύκαιου Δία, όπου ίσως είχαν μεταφερθεί οι αετοί.
Από την κορυφή του όρους ήταν ορατός ο ναός του Επικούρειου Απόλλωνα στις Βάσσες. 

Το τέμενος ήταν άβατο, δηλαδή η είσοδος απαγορευόταν στους μη μυημένους. Σύμφωνα με τον Παυσανία, εκεί συνέβαιναν «θαυμαστά πράγματα» και. Αν κάποιος περιφρονούσε τον κανόνα «υπήρχε ανάγκη αναπότρεπτη να μη ζήσει πάνω από μία χρονιά». Θεωρείτο, επίσης, ότι εδώ άνθρωποι και ζώα έχαναν τον ίσκιο τους. 
Πιο χαμηλά, στο οροπέδιο Ελληνικό (ή Κάτω Κάμπος) σε υψόμετρο 1200, έχουν ανακαλυφθεί τμήματα των εγκαταστάσεων που δημιουργήθηκαν για τον εορτασμό των Λυκαίων, των αγώνων που διοργανώνονταν προς τιμήν του Δία. Χρονολογήθηκαν γύρω στον 4ο αι. π.Χ. και συνδέονταν με το ιερό στην κορυφή. Περιλάμβαναν εγκαταστάσεις του ιπποδρόμου ή σταδίου. Επίσης, δεξαμενή, ένα κρηναίο οικοδόμημα, μια στοά κι ένα διοικητικό κτίριο. 

Στον χώρο του ιερού του Δία έγιναν συστηματικές ανασκαφές την περίοδο 1902-1904. Το 2004 ξεκίνησε ένα αρχαιολογικό ερευνητικό πρόγραμμα, προϊόν ελληνοαμερικανικής συνεργασίας, το οποίο απέδωσε νέες πληροφορίες σχετικά με τον βωμό. 
Στο ιερό κορυφής οι ανασκαφές έφεραν στο φως τις βάσεις των κιόνων του τεμένους, σε απόσταση 7 μ. η μία από την άλλη. Κοντά σε αυτές βρέθηκαν μερικά βάθρα από διάφορα αναθήματα που είχαν προσφέρει οι πιστοί, όπως και μικρά κινητά αφιερώματα, ανάμεσα στα οποία ξεχωρίζει ένα μικρό χάλκινο ειδώλιο Ερμή-βοσκού.  
Από την κεραμική πιστοποιείται ανθρώπινη δραστηριότητα στο ύψωμα ήδη από τη Νεολιθική εποχή και κατά τη διάρκεια της Πρώιμης και Μέσης Εποχής του Χαλκού. Ανασκαφές έχουν γίνει και στο κάτω ιερό, ωστόσο ο αρχαιολογικός χώρος δεν είναι οργανωμένος.  

Από τον 4ο αι. π.Χ. και μετά, γραπτές πηγές αναφέρουν ανθρωποθυσίες στον βωμό του Λυκαίου. Το καλοκαίρι του 2016 βρέθηκε ανθρώπινη ταφή στο μέσο του βωμού και πιθανολογείται ότι ανήκει σε έφηβο. Η κεραμική που ανακαλύφθηκε εκεί χρονολογείται κυρίως στο τέλος της Μυκηναϊκής εποχής, δείχνοντας πως η ταφή ανήκει πιθανότατα στον 11ο αι. π.Χ. 

Στο ψηλότερο σημείο του Λυκαίου όρους, υπάρχει το οροπέδιο του Προφήτη Ηλία όπου μπορείτε να παρκάρετε το όχημά σας και να φτάσετε μέχρι την κωνική κορυφή. Στην άκρη του οροπεδίου βρίσκεται το εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία.  
Με τα πόδια μπορείτε να έρθετε μέσω του μονοπατιού 4 του δικτύου Apollo Trails (https://apollotrails.com/paths/). 

Ήξερες ότι

Με πρωτοβουλία του Πολιτιστικού Συλλόγου «Ο Λύκαιος Δίας» των Άνω Καρυωτών, από το 1973 αναβίωσαν τα αρχαία Λύκαια. Οι αγώνες τελούνται κάθε τέσσερα χρόνια και το 2022 έγιναν οι 13οι.

Το Λύκαιο όρος απέχει περίπου 50 χλμ. από την Τρίπολη και 12 χλμ. από τη Μεγαλόπολη.
Πηγές: megalopoli.gov.gr, odysseus-culture.gr, www.archaiologia.gr

Τοποθεσία

Βρείτε τον προορισμό στον παρακάτω διαδραστικό χάρτη.